Trong bối cảnh giao thông hiện đại, một câu chuyện thú vị đã diễn ra khi một tài xế xe ôm công nghệ thực hiện chuyến đi từ Củ Chi (TP HCM) đến cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh) với quãng đường khoảng 50 km. Điều đặc biệt là chiếc xe mà anh sử dụng là một phương tiện điện hai bánh, cho phép anh hoàn thành hành trình mà không cần dừng lại để sạc pin.
Hành trình của tài xế này không chỉ đơn thuần là một chuyến đi, mà còn là minh chứng cho sự phát triển của công nghệ xe điện thông minh. Ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực xe điện, đã chia sẻ rằng hệ thống trạm đổi pin tự động của họ giúp tài xế tiết kiệm thời gian và tăng hiệu suất làm việc.
Thực tế, xe điện của công ty này chưa thể di chuyển hàng trăm km liên tục, nhưng họ đang giải quyết vấn đề này bằng cách phát triển hệ thống trạm đổi pin. Chỉ cần vài phút, tài xế có thể nạp đầy năng lượng cho xe, tương đương với thời gian đổ xăng cho xe động cơ đốt trong.
Xe điện đã chứng minh khả năng tiết kiệm chi phí vận hành, nhưng thời gian sạc vẫn là một thách thức lớn. Ông Nguyên nhấn mạnh rằng thời gian sạc chính là thời gian mất thu nhập cho các tài xế giao vận. Giải pháp đổi pin giúp họ tối ưu hóa thời gian và tăng cường hiệu suất làm việc.
Để có thể di chuyển 400 km trong một ngày, tài xế đã phải đổi pin hai lần, sử dụng ứng dụng do công ty phát triển để tìm kiếm và đặt trước pin. Điều này cho thấy sự tiện lợi và hiệu quả của hệ thống mà công ty đang xây dựng.
Giới hạn về quãng đường di chuyển của xe điện đang dần được xóa bỏ nhờ vào hệ sinh thái toàn diện mà công ty này đang phát triển, bao gồm xe máy điện thông minh, pin hoán đổi và hạ tầng IoT. Liệu mô hình này có thể giúp công ty tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt của ngành xe điện?
Chiếc xe điện đầu tiên của công ty mang tên “Camel”, được lấy cảm hứng từ loài động vật nổi tiếng với khả năng di chuyển đường dài mà không cần nhiều nước. Mẫu xe này không chỉ thể hiện phân khúc thị trường mà công ty nhắm tới mà còn tối ưu hóa không gian để chuyên chở hàng hóa hiệu quả.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích nhu cầu của khoảng hai triệu tài xế trong lĩnh vực vận tải hai bánh tại các thành phố lớn và nhận thấy rằng cần có một chiếc xe có thể chuyên chở nhiều hàng hóa hơn. Kết quả là mẫu xe được thiết kế với thể tích và tải trọng lớn hơn so với các dòng xe máy xăng thông thường.
Tài xế sử dụng xe điện của công ty này có thể tăng năng suất lao động và giảm chi phí vận hành. Theo thống kê từ một đối tác thương mại điện tử, số kiện hàng mà tài xế giao tăng từ 20-30%, giúp họ tăng thu nhập đáng kể.
Ông Nguyên cho biết, trung bình các tài xế có thể hoàn vốn đầu tư cho xe điện chỉ trong chưa đầy một năm.
Mới ra mắt sản phẩm vào năm ngoái, công ty đã chứng minh được sự phù hợp của sản phẩm với thị trường và hiện đang trong giai đoạn mở rộng quy mô. Hệ thống đổi pin và số lượng xe bán ra là hai yếu tố chính mang lại doanh thu cho công ty.
Hệ thống đổi pin là yếu tố quan trọng quyết định khả năng sử dụng tối ưu của những chiếc xe điện này, với hành trình tối đa hiện tại khoảng 150 km nếu đủ ba pin sạc đầy. Công ty đã phát triển pack pin của riêng mình để phục vụ cho các sản phẩm của mình.
Đến cuối năm 2024, công ty dự kiến sẽ có hơn 80 trạm đổi pin trên toàn quốc, chủ yếu tập trung ở Hà Nội và TP HCM. Họ cũng có kế hoạch biến hệ thống này thành mạng chia sẻ, mời gọi các đối tác đầu tư và vận hành.
Hiện tại, công ty đã ký hợp tác với một tập đoàn để dòng xe điện của họ có thể sử dụng hệ thống đổi pin. Họ đặt mục tiêu có 1.000 trạm đổi pin trong vòng hai năm và 10.000 trạm trong năm năm tới.
Tuy nhiên, việc mở rộng này đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, điều mà nhiều startup gặp khó khăn. Đến nay, công ty đã huy động được hơn 8 triệu USD từ các quỹ đầu tư mạo hiểm.
Khởi nghiệp trong lĩnh vực xe điện là một thách thức lớn, đặc biệt tại Việt Nam, nơi mà xe động cơ đốt trong vẫn chiếm ưu thế. Doanh số bán xe máy hàng năm đạt từ 2,5 đến 3 triệu chiếc, với thị phần lớn thuộc về một số thương hiệu lớn.
Các công ty như VinFast, Selex và DatBike đang nỗ lực khẳng định vị thế của mình trên thị trường. Tuy nhiên, ông Nguyên cho rằng việc phát triển xe điện không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn cần sự hỗ trợ từ Chính phủ.
Chính sách ưu đãi và hỗ trợ từ Chính phủ là yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy việc sử dụng xe điện. Các quốc gia như Trung Quốc, Indonesia và Thái Lan đã có những cơ chế khuyến khích hấp dẫn để người dân chuyển sang sử dụng xe điện.
Tại Việt Nam, ông Nguyên cho rằng cần có những chính sách cụ thể để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp yên tâm đầu tư vào lĩnh vực này.
Chính sách là yếu tố then chốt để thu hút nguồn lực tài chính vào lĩnh vực xe điện. Công ty khởi nghiệp này là một trong những đơn vị tiên phong trong khu vực Đông Nam Á, nhưng việc thu hút vốn vẫn gặp khó khăn do môi trường kinh doanh chưa thuận lợi.
Các nhà đầu tư thường cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định rót vốn vào các startup. Ông Nguyên chia sẻ rằng, để cạnh tranh với xe điện Trung Quốc, các công ty nội địa cần phải có đủ năng lực và công nghệ.
Ba nhà sáng lập của công ty đều có nền tảng nghiên cứu phát triển vững chắc, với hai người từng học tại một trong những trường kỹ thuật hàng đầu của Mỹ. Họ đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu và phát triển sản phẩm.
Đội ngũ sáng lập đã làm việc chăm chỉ để phát triển sản phẩm và xây dựng chuỗi cung ứng. Họ đã phải tìm kiếm nguồn tài chính từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả việc sản xuất máy rửa tay tự động trong thời gian dịch bệnh để duy trì hoạt động.
Ông Nguyên nhấn mạnh rằng, nếu không làm chủ được công nghệ và thiết kế, công ty sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các đối thủ lớn. Họ cần phải phát triển một hệ sinh thái giao thông thông minh, không chỉ đơn thuần là sản xuất xe điện.
Trước khi khởi nghiệp, ông Nguyên đã có chuyến đi tới Trung Quốc để tìm hiểu về ngành công nghiệp xe điện. Ông nhận thấy rằng, việc xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện có thể diễn ra nhanh chóng, nhưng nếu không có sự khác biệt về công nghệ, các công ty sẽ khó tồn tại khi xe điện Trung Quốc thâm nhập vào thị trường.
Trở về Việt Nam, ông Nguyên đã quyết định thành lập công ty với mục tiêu xây dựng nền tảng cho giao thông thông minh, trong đó xe điện chỉ là một phần. Họ cần phải phát triển một hệ sinh thái toàn diện để có thể cạnh tranh với xe điện Trung Quốc.
Khoảng 80% linh kiện của xe điện được phát triển trong nước, nhờ vào quá trình nghiên cứu và xây dựng chuỗi cung ứng chủ động. Công ty đã làm việc chặt chẽ với các nhà cung cấp để phát triển sản phẩm và tối ưu hóa giá cả.
Selex mới chỉ bắt đầu hành trình của mình trong lĩnh vực xe điện, nhưng họ đã có những bước đi vững chắc. Ông Nguyên tin rằng, mặc dù có nhiều thách thức, nhưng đây là cơ hội để họ thực hiện những điều lớn lao trong ngành công nghiệp này.