Trong bối cảnh giao thông ngày càng phức tạp và số lượng xe máy gia tăng nhanh chóng, việc mua bảo hiểm xe máy đã trở thành một chủ đề nóng hổi. Mới đây, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm thuộc Bộ Tài chính đã công bố những số liệu đáng chú ý về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của xe máy. Theo đó, trong 11 tháng đầu năm 2024, tổng doanh thu từ bảo hiểm này đạt 736,9 tỷ đồng, nhưng chi phí bồi thường chỉ vỏn vẹn 28,5 tỷ đồng, tương đương với tỷ lệ bồi thường chỉ khoảng 4%. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về tính hiệu quả của chính sách bảo hiểm bắt buộc hiện nay.
Trong 6 tháng đầu năm 2024, doanh thu phí bảo hiểm trách nhiệm dân sự của xe máy đạt hơn 431,78 tỷ đồng, trong khi chi phí bồi thường lên tới 41,9 tỷ đồng. Tuy nhiên, các khoản chi này chưa bao gồm chi phí hoa hồng, quản lý và các chi phí khác liên quan. Điều này cho thấy, mặc dù doanh thu từ bảo hiểm xe máy rất lớn, nhưng tỷ lệ bồi thường lại không tương xứng, khiến nhiều người đặt ra nghi vấn về tính hiệu quả của chính sách này.
Bảo hiểm xe máy bắt buộc đã thu về hơn 730 tỷ đồng, nhưng số tiền bồi thường chỉ là 28,5 tỷ đồng (Ảnh minh họa: KT)
Với mức phí bảo hiểm từ 55.000 đến 60.000 đồng, khi xảy ra tai nạn, bảo hiểm sẽ chi trả tối đa 150 triệu đồng cho người thứ ba về sức khỏe và tính mạng, cùng với 50 triệu đồng cho thiệt hại tài sản. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn cảm thấy khó khăn trong việc nhận bồi thường do thủ tục phức tạp. Bộ Tài chính đã có những điều chỉnh trong Nghị định số 67/2023/NĐ-CP nhằm đơn giản hóa quy trình bồi thường, nhưng thực tế vẫn còn nhiều rào cản.
Cần Đánh Giá Lại Tính Hiệu Quả
Chuyên gia tài chính Nguyễn Ngọc Tú đã chỉ ra rằng, trong các loại hình bảo hiểm khác, tỷ lệ chi trả thường chiếm khoảng 70% tổng thu. Tuy nhiên, tỷ lệ bồi thường của bảo hiểm xe máy hiện nay lại quá thấp, gần như không phát huy tác dụng. Ông Tú nhấn mạnh rằng, mặc dù bảo hiểm xe máy là bắt buộc, nhưng khi xảy ra va chạm, người dân thường tự giải quyết mà không thông qua bảo hiểm do thủ tục rườm rà và mức bồi thường không đáng kể.
Ông Tú cũng cho rằng, với hàng triệu xe máy đang lưu hành, số tiền thu về từ bảo hiểm là rất lớn. Do đó, cần xem xét việc bỏ quy định bắt buộc mua bảo hiểm xe máy để giảm bớt phiền hà cho người dân, và chỉ những ai thực sự cần thiết mới nên mua.
Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ quy định bắt buộc mua bảo hiểm xe máy (Ảnh minh họa: KT)
Nếu vẫn giữ quy định bắt buộc, Bộ Tài chính cần cải cách thủ tục hành chính trong việc ghi nhận và bồi thường bảo hiểm. Cử tri từ nhiều địa phương như An Giang, Đồng Nai, TP.HCM đã gửi kiến nghị đến Bộ Tài chính đề nghị xem xét chuyển sang hình thức tự nguyện, nhằm giảm bớt khó khăn cho người dân khi có sự kiện bảo hiểm phát sinh.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, cho rằng bảo hiểm xe máy có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người bị nạn trong các vụ tai nạn giao thông. Tuy nhiên, thực tế cho thấy người dân thường lo ngại về việc khó khăn trong việc nhận bồi thường do các quy định phức tạp. Điều này dẫn đến việc nhiều người không muốn tham gia bảo hiểm, mặc dù họ biết rằng bảo hiểm có thể giúp họ trong trường hợp xấu nhất.
Luật sư Đức cũng chỉ ra rằng, nếu không cải thiện tình hình này, có thể sẽ cần xem xét việc bỏ bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự đối với xe máy. Trước đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đánh giá rằng bảo hiểm bắt buộc xe máy không đảm bảo nguyên tắc lợi ích lớn hơn chi phí, và đề nghị thu hẹp phạm vi chủ thể có nghĩa vụ mua bảo hiểm.
VCCI cho rằng, việc mua bảo hiểm xe máy nên dựa trên sự tự nguyện của người dân, điều này không chỉ giúp giảm chi phí xã hội mà còn tạo động lực cho các doanh nghiệp bảo hiểm phát triển sản phẩm tốt hơn, đáp ứng nhu cầu thực tế của khách hàng.
Cuối cùng, việc thực hiện bảo hiểm bắt buộc cần được xem xét một cách toàn diện, đảm bảo rằng lợi ích công cộng thu được từ việc này vượt xa chi phí mà người dân phải gánh chịu.