PV: Điều gì khó khăn nhất mà công ty đã vượt qua để khẳng định “Made in Vietnam”?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Các bộ phận như khung xe hay nhựa đều được sản xuất tốt tại Việt Nam. Các thương hiệu lớn như Honda hay Yamaha cũng đã sản xuất tại đây. Tuy nhiên, Dat Bike có lợi thế riêng khi tự thiết kế xe, cho phép chúng tôi điều chỉnh thiết kế để phù hợp với linh kiện từ các nhà cung cấp trong nước. Điều này giúp giảm thiểu chi phí và thời gian so với việc nhập khẩu linh kiện từ nước ngoài.
Chúng tôi đã tự sản xuất pin, một trong những yếu tố quan trọng nhất, với giá thành cạnh tranh nhất không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Đông Nam Á. Điều này giúp chúng tôi có thể cung cấp sản phẩm với hiệu suất cao và giá cả hợp lý.
Không chỉ pin, các bộ phận khác như bo mạch cũng được chúng tôi tự thiết kế và sản xuất tại Việt Nam. Sau khi các thương hiệu lớn như Apple và Samsung gia nhập thị trường, hệ sinh thái sản xuất bo mạch tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, mặc dù vẫn chưa thể so sánh với Trung Quốc.
PV: Khi lựa chọn nhà cung cấp trong nước, Dat Bike có gặp khó khăn gì không? Có phải chấp nhận hạ tiêu chuẩn linh kiện không?
Nhân viên đang kiểm tra xe sau sản xuất.
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Hệ sinh thái chuỗi cung ứng tại Việt Nam vẫn chưa phát triển bằng các nước khác, đặc biệt là Trung Quốc. Khi chọn nhà cung cấp trong nước, giá thành thường cao hơn, nhưng chúng tôi muốn tạo ra sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam. Để cạnh tranh lâu dài, Dat Bike cần nâng cao chuỗi cung ứng và hỗ trợ các nhà sản xuất trong nước phát triển.
Chúng tôi đã cùng nhau phát triển với các nhà cung cấp trong suốt 5 năm qua. Ban đầu, cả hai bên đều nhỏ, nhưng giờ đây chúng tôi đã lớn mạnh hơn. Những nhà cung cấp trước đây có giá cao giờ đã có thể giảm giá nhờ vào sự hợp tác chặt chẽ.
Điều này không thể đạt được nếu chúng tôi làm việc với các nhà sản xuất nước ngoài. Khi có sự cố xảy ra, chúng tôi chỉ mất một thời gian ngắn để giải quyết, trong khi nếu làm việc với nhà cung cấp ở nước ngoài, thời gian sẽ kéo dài hơn rất nhiều.
Dat Bike đã từng tham gia Shark Tank vào năm 2019 và nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, sau hai năm, chúng tôi đã chứng minh được khả năng của mình với doanh thu tăng trưởng 4.000% và sản lượng bán hàng hàng tháng tăng 35%. Từ năm 2021 đến 2022, chúng tôi đã ghi nhận mức tăng trưởng gấp 10 lần và hiện tại, tăng trưởng vẫn duy trì ở mức 30% mỗi năm.
Quantum là mẫu xe mới nhất của chúng tôi, nổi bật với khả năng di chuyển xa nhất tại Việt Nam với 270km mỗi lần sạc và cốp xe lớn nhất với dung tích 41 lít. Sản lượng bán hàng của mẫu xe này luôn ổn định và tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ năm 2023.
PV: Về việc tích hợp dọc, Dat Bike có mua lại nhà cung cấp không, hay tự phát triển?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Tích hợp dọc không nhất thiết phải là mua lại. Chúng tôi tự nghiên cứu và thiết kế cả xe lẫn linh kiện, giúp đưa ra quyết định thiết kế phù hợp nhất. Với hơn 300 nhà cung cấp, hơn 90% trong số đó là trong nước, chúng tôi không cần phải ra nước ngoài. Khi không có nhà cung cấp nào đáp ứng được yêu cầu, chúng tôi sẽ tự sản xuất.
Động cơ là một bộ phận quan trọng không chỉ cho Dat Bike mà còn cho ngành công nghiệp xe máy tại Việt Nam. Chúng tôi sẽ phát triển động cơ để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho mình.
PV: Dat Bike có kế hoạch xuất khẩu xe ra nước ngoài không?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Chúng tôi đang chuẩn bị cho việc này!
PV: Anh có thấy buồn khi biết rằng Dat Bike không phải là đơn vị đầu tiên đưa xe máy điện ra nước ngoài?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Thực tế, chúng tôi đã xuất khẩu một số lượng nhỏ xe sang nhiều nước như Nhật Bản, Mỹ, Thái Lan, Indonesia và châu Âu. Chúng tôi có những khách hàng nước ngoài muốn mua xe cho mục đích riêng, nhưng không công bố rộng rãi.
Thị trường xe máy điện đang có xu hướng phát triển mạnh mẽ không chỉ ở Việt Nam mà còn ở các nước như Thái Lan, Malaysia, Philippines và Indonesia. Họ đang đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực này, và Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các nước này.
Honda đã chứng minh rằng “Người chiến thắng sẽ có tất cả”. Tại Đông Nam Á, nếu một công ty thành công, họ sẽ chiếm lĩnh thị trường. Do đó, Dat Bike cần phải cạnh tranh với các công ty từ Thái Lan và Indonesia, những nơi đang nhận được đầu tư lớn từ chính phủ.
Khi chúng tôi thông báo xuất khẩu, đó không chỉ là việc bán một vài chiếc xe, mà là xây dựng nền tảng vững chắc để trở thành công ty hàng đầu tại Đông Nam Á.
CEO Dat Bike – Nguyễn Bá Cảnh Sơn.
ĐẢM BẢO HIỆU NĂNG TỐT NHẤT
PV: Mẫu xe đầu tiên của Dat Bike, Weaver, tại sao lại có thiết kế khác biệt như vậy?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Có hai lý do chính. Đầu tiên, nếu chúng tôi làm những mẫu xe giống như Quantum thì sẽ không tạo ra sự khác biệt. Thứ hai, Dat Bike muốn chứng minh rằng xe điện có thể đạt hiệu suất cao với giá thành hợp lý. Đây là bài toán lớn mà chúng tôi đang giải quyết.
Trước khi Dat Bike xuất hiện, thị trường xe điện tại Việt Nam chủ yếu là những mẫu xe từ Trung Quốc, không có xe nào đạt hiệu suất cao. Chúng tôi muốn kiểm tra giả thuyết của mình với một mẫu xe độc đáo, miễn là có hai bánh và có khả năng hoạt động hiệu quả.
Chúng tôi đã thành công và tiếp tục phát triển thêm nhiều mẫu xe khác.
Weaver – mẫu xe thương mại đầu tiên của Dat Bike. Ảnh: Dat Bike
PV: Quantum có phải là mẫu xe tốt nhất từ trước đến nay của Dat Bike không?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Tôi không muốn gọi là “cao cấp”, mà là “xe tốt nhất về hiệu suất so với giá thành”. Làm một chiếc xe cao cấp không khó, nhưng làm một chiếc xe tốt với giá hợp lý thì mới là thách thức lớn nhất.
Bài toán luôn bắt đầu từ hiệu suất sử dụng của xe so với giá thành. Nếu chỉ muốn làm một chiếc xe đắt tiền thì dễ, nhưng để tạo ra một chiếc xe vừa tốt vừa có giá hợp lý thì lại là một thách thức lớn.
CẠNH TRANH VỚI SH MODE, AIR BLADE ĐƯỢC RỒI!
PV: Quantum hiện có giá khoảng 50 triệu đồng, liệu Dat Bike có kế hoạch ra mắt mẫu xe rẻ hơn không, ví dụ như 15 triệu đồng như Wave Alpha?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Chúng tôi sẽ phát triển nhiều mẫu xe với nhiều mức giá khác nhau để tiếp cận nhiều phân khúc khách hàng. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ luôn đảm bảo rằng ở bất kỳ phân khúc nào, sản phẩm của chúng tôi đều dẫn đầu về hiệu suất so với giá thành.
Sứ mệnh của Dat Bike là chuyển đổi người tiêu dùng từ xe xăng sang xe điện, không chỉ giới hạn ở những khách hàng có khả năng chi trả cao.
Dat Bike đã được vinh danh trong danh sách Forbes Asia 100 to Watch 2023, là một trong ba đại diện của Việt Nam. Để có mặt trong danh sách này, các công ty phải có doanh thu dưới 50 triệu USD và tổng vốn đầu tư dưới 100 triệu USD.
PV: Nếu phải chỉ ra ba điều cản trở Dat Bike trong việc đạt được mục tiêu này, đó là gì?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Thứ nhất, người tiêu dùng Việt Nam đã quen với những mẫu xe điện giá rẻ. Điều này tạo ra định kiến rằng xe điện phải rẻ hơn xe xăng. Thực tế, sản xuất xe điện tốn kém hơn nhiều so với xe xăng.
Thứ hai là sự cạnh tranh. Dat Bike phải đối mặt với những công ty lớn từ Thái Lan và Indonesia, nơi có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ.
Thứ ba là chuỗi cung ứng. Mặc dù đang phát triển, nhưng chuỗi cung ứng tại Việt Nam vẫn chưa thể so sánh với Trung Quốc. Đây là một trong những sứ mệnh của Dat Bike, chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển hệ sinh thái sản xuất trong nước.
PV: Tại sao người tiêu dùng vẫn chọn xe xăng?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Về cơ bản, xe điện vẫn chưa đạt hiệu quả sử dụng so với giá thành như xe xăng. Tuy nhiên, Quantum đã có thể cạnh tranh với các mẫu xe như SH Mode và Air Blade.
Chúng tôi sẽ tiếp tục nâng cao hiệu suất sử dụng so với giá thành để mở rộng vào các phân khúc khác và cạnh tranh mạnh mẽ hơn với xe xăng.
PV: Theo anh, chuỗi cung ứng tại Việt Nam có đủ để phát triển thêm các startup khác không?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Nên là như vậy!
PV: Nhưng hiện tại đã đủ chưa?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Chưa đủ! Các nước như Indonesia có khoảng 30 startup xe điện, trong khi Việt Nam vẫn còn ít. Tuy nhiên, sự phát triển của các startup sẽ thúc đẩy hệ sinh thái xe điện tại Việt Nam.
“Càng nhiều startup xe điện thì càng tạo điều kiện cho hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ hơn!”
PV: Anh có biết về tín chỉ carbon không? Dat Bike có tham gia không?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Nếu có nền tảng uy tín, chúng tôi sẽ tham gia. Điều này có thể tạo ra nguồn thu cho các công ty xanh như Dat Bike.
PV: Nếu có thêm nguồn thu từ đây, Dat Bike sẽ làm gì tiếp theo?
CEO Nguyễn Bá Cảnh Sơn: Chúng tôi sẽ tập trung vào ba lĩnh vực chính:
Đầu tiên là nghiên cứu và phát triển sản phẩm tốt hơn, tạo ra lợi thế cạnh tranh. Thứ hai là mở rộng sản xuất, vì hiện tại chúng tôi đang gặp khó khăn về công suất. Cuối cùng là mở rộng kênh phân phối, vì số lượng cửa hàng hiện tại còn hạn chế.
PV: Chúc Dat Bike thành công. Cảm ơn anh vì cuộc trò chuyện.